Yapay Zekâ ile Üretilen Çalışmalar ve Telif Hakları
Yapay Zekâ (YZ) tarafından üretilen eserlerin telif hakları ve sahiplik konularında ortaya çıkan sorunlar, karmaşıklık arz etmektedir. Bu bağlamda YZ modellerinin dil ve ifade biçimlerini öğrenme yetenekleri, eser sahipliği ve telif hukuku açısından önemli soruları beraberinde getirmektedir.
Yapay Zeka Modelleri ve Eserlerin İzinsiz Kullanımı
YZ modelleri, büyük veri setlerindeki örnekleri analiz ederek ünlü bir yazarın dilini ve ifade biçimini öğrenme yeteneğine sahiptir. Bu durum, eser sahibi ve yayınevlerinin mali hak sahibi olduğu eserlerin izinsiz kullanılması, benzerlerinin üretilmesi ve intihale konu olması gibi sorunları gündeme getirmektedir. Telif hakları açısından bu durumun yönetimi ve korunması önem arz etmektedir.
Yapay Zekâ ve Gelecekteki Eserlerin Yaratılması
YZ tabanlı metin üretme modelleri, önceki eserleri inceleyerek benzer bir dil ve tarz oluşturabilmektedir. Bu, gelecekte özgün eserlerin ortaya çıkmasını engelleyebilir mi sorusunu gündeme getirmekte ve telif hukukunun teknolojik gelişmelere nasıl uyum sağlayacağı konusunda ciddi tartışmaları beraberinde getirmektedir.
Bilgisayarlarla Üretilen Sanat Eserleri ve Yapay Zekanın Rolü
Bilgisayarlarla üretilen sanat eserleri, YZ sistemlerinin ilerlemesiyle birlikte müzik, sanat, şiir, roman, hikâye ve makale gibi çeşitli eserleri üretebilir hale gelmiştir. Ancak YZ tarafından üretilen eserlerin sahipliği, kim tarafından oluşturulduğu ve hangi hakların korunabileceği konularında hala belirsizlikler bulunmaktadır. Telif hukukundaki belirsizliklerin giderilmesi, gelecekteki sanat eserlerinin üretimi ve korunması için önemlidir.
İngiliz Akademisyenlerin “Yapay Zekâ Yardımıyla Üretilen Eser” Terimi
İngiliz akademisyenlerin öne sürdüğü “Yapay Zekâ yardımıyla üretilen eser” terimi, YZ’nin eser yaratma sürecinde bir yardımcı unsur olduğunu vurgulamaktadır. Bu yaklaşım, YZ’nin sadece insan etkileşimi ve rehberliği ile eserlerin oluşturulmasında kullanıldığını savunmaktadır.
YZ ile Üretilen Çalışma Örnekleri
Amsterdam’daki müzeler, 2016 yılında bir bilgisayar tarafından üretilen “The Next Rembrandt” adlı portreyi kamuoyu ile paylaştı. Japon YZ programı tarafından yazılan “Konpyuta ga shosetsu wo kaku” (Bir Bilgisayar Roman Yazarsa) isimli roman, 2016 yılında Nikkei Hoşi Şiniçi Edebiyat Ödülleri‘nde ikinci turu kadar yükseldi.
Yapay Zekâ ile Sanatın Yükselişi: Müzayede ve Başarı Hikayeleri
Christie’s Müzayede Evinden Çıkış: Edmond de Balemy’nin Portesi
New York’ta Christie’s müzayede evinde gerçekleşen 23-25 Ekim 2018 müzayedesinde, Yapay Zekâ tarafından üretilen bir portre olan “Edmond de Balemy’nin Portesi”, beklenenin 45 katı bir değere ulaşarak 432 bin dolara satılarak tarihinde bir ilki gerçekleştirdi.
Midjourney İmzasıyla Dijital Sanatın Zirvesi: Théâtre D’opéra Spatial
Midjourney adlı Yapay Zekâ programının yardımıyla oluşturulan “Colorado Eyalet Fuarı Güzel Sanatlar” yarışmasında Dijital Sanat dalında birincilik kazanan “Théâtre D’opéra Spatial“ adlı sanat eseri, Yapay Zekâ ile elde edilen başarı örneklerinden biridir.
Rutgers Üniversitesi’nde Yapay Zekâ Sanatı: AICAN Algoritması
Rutgers Üniversitesi’nden “Ahmed Elgammal” ve ekibi, Yapay Zekâ ile sanatın buluşması üzerine yapılan araştırmalar sonucunda “AICAN” adlı algoritmayı geliştirdi. 80.000 dijitalleştirilmiş resim ile eğitilen bu algoritma, 15 ila 20. yüzyıl batı sanatını yansıtan eserlerle beslenmiş “Bir Tüccarın Yüzü Olmayan Portresi” ve “Zamanı Aşan Yüzsüz Portreler” sergisinde sergilenmiştir. Algoritma tarafından üretilen eserler, kendisine temel oluşturan resim kümesinden tamamen farklı olduğu iddia edilmektedir.
Yapay Zekâ ve Müzik Dünyasındaki Etkisi: Grammy Adaylığı ve Etik Tartışmalar
Ghostwriter ve Yapay Zekâ İmzalı Şarkı: Heart on My Sleeve
Yapay Zekâ tarafından üretilen bir şarkı, Grammy ödüllerine aday gösterildi. Ghostwriter adlı anonim sanatçının tasarladığı “Heart on My Sleeve” adlı şarkı, Drake ve The Weekend‘in tarzını taklit ederek dikkat çekti. Bu şarkı, YouTube ve dijital müzik platformlarında yayımlandıktan sonra Universal Music, dijital yayın sağlayıcılarına “erişimden kaldırma bildirimleri” göndererek hemen kaldırmıştır.
Sanatın Yapay Zekâ İmzası: İncili Kızım
Hollanda’nın altın çağında Johannes Vermeer tarafından yapılan “İnci Küpeli Kız” tablosu, dijital tasarımcı Julian Van Dieken tarafından “İncili Kızım“ adlı Yapay Zekâ ürünüyle çağdaş bir yorumla yeniden hayat buldu. Bu çalışma, Midjourney adlı Yapay Zekâ aracı ve Photoshop kullanılarak milyonlarca görüntüden elde edilen bir komutla oluşturuldu. Ancak, Avrupa Yapay Zekâ Düzenleme Birliği’nden sanatçı Eva Toorenent, bu uygulamayı “etik dışı teknoloji” olarak eleştirdi.
Thaler v. Perlmutter Dosyası: Yapay Zekâ Ürünü ve Telif Hakları
2018’de Dr. Thaler, ABD Telif Ofisi’ne başvurarak Yapay Zekâ sistemi vasıtasıyla üretilen “Cennete Yeni Bir Giriş” adlı çalışmanın tescilini talep etti. Ancak Telif Ofisi, bu çalışmanın insan ürünü olmadığı ve zihinsel hususiyet taşıyamayacağı gerekçesiyle başvuruyu reddetti. Dr. Thaler itiraz etti, ancak Ağustos 2023’te mahkeme, Telif Ofisi’nin kararını onaylayarak, Yapay Zekâ tarafından üretilen ürünün sahiplik haklarının Dr. Thaler’a ait olmadığına hükmetti.
TBYM Genel Sekreteri
Av. Arb. Melahat Boran
15.02.2024