Türkiye Basım Yayın Meslek Birliği ve Korsanla Mücadele Komisyonu Başkanı Muharrem Kaşıtoğlu, Muş’tan bir öğretmenin ihbarıyla 10 okula 10 bin kitap kampanyası çerçevesinde alınan kitapların korsan olduğunun anlaşıldığını söyledi.
Korsan kitap pazarının yıllık yaklaşık 500 milyon dolar olduğunu belirten Korsanla Mücadele Komisyonu Başkanı Muharrem Kaşıtoğlu, “Bu adamların bu işten vazgeçmemelerinin bir nedeni ekonomik rant, diğer nedeni kanunların boşluklar barındırması” diyor ve ekliyor : “Yargılama sürecinin hantallığı, korsan kitap işini ‘sevimli’ bir suç olarak gören savcı ve hâkimlerin olduğunu bilen korsancıların rahatlıkları her daim üzücü oluyor.”
Korsan kitapçılığın bugün Türkiye’de geldiği nokta nedir?
Korsan yayıncılık bugün ülkemizde organize işlenen bir suç haline geldi. 1.5 milyar dolarlık yasal kitap pazarının yanında yıllık 500 milyon dolar olduğunu tahmin ettiğimiz korsan kitap pazarı var. Bugün artık daha çok kültür kitaplarının korsan olarak basıldığı bir sistem haline geldi. Başta piyasanın çok satan kitapları olmak üzere, okullarda tavsiye edilen 200 temel eseri de kapsayan yaklaşık 500 çeşit kitabı içeren bir yelpaze üzerinden baskı ve satış yapılıyor. Öyle ki, korsan kitap basanlar, özellikle Anadolu kitapçılarını gezerek ‘çok satanlar’ ve ‘hep satanlar’ listelerinden sipariş toplar hale geldi.
İstanbul’da durum nasıl?
Korsan baskıların yapıldığı kent genellikle İstanbul. Yaptığımız matbaa baskınlarının tamamı İstanbul’da. Bu kentte basılan korsan kitaplar, tüm Türkiye’ye satılmak üzere gönderiliyor. Bu adamların bu işten vazgeçmemelerinin bir nedeni ekonomik rant, diğeri rantın büyüklüğüne rağmen kanunların boşluklar barındırması.
Tüketici neden korsan kitapları tercih ediyor?
Korsan kitabın ülkemizde ilk ortaya çıkışı kolej ve Anadolu liselerinde yabancı dil ders kitaplarının basılmasına denk gelir. O yıllarda bu kitapların orijinalleri fahiş fiyatlarla satılıyordu. Korsanları yüzde 90 oranında ucuz olduğu için büyük ilgi gördü. Sonrasında orijinalleri ucuzlamasına rağmen sektör haline gelen korsan kitap piyasasını yaratanlar, bu işi sürdürmeye ve hatta Türkçe kitapları da korsan yapmaya başladı. Bunun nedeni hiçbir emek harcamadan elde edilen büyük kâr fırsatlarıdır. Pek çok illegal örgüt korsan kitap pazarından rant elde etmiş ve etmektedir.
Vatandaş daha uygun fiyata kitap okuma seçeneği varken neden ihbar etsin?
Güzel bir soru, işte bilinçli, ‘kaliteli’ ve duyarlı insan kavramı burada ortaya çıkıyor. Geçen günlerde Muş’tan bir öğretmen aradı: “Valiliğin desteğiyle 10 okula 10 bin kitap kampanyası çerçevesinde kitap alındı. Sanırım bunların pek çoğu korsan” diyerek ihbarda bulundu. Bandrol seri numaralarının meslek birliğimizce kontrolünün ardından hepsinin korsan kitap olduğu ortaya çıktı. Biz bunu, emeğe saygı gösteren bir vatandaşımız sayesinde öğrendik ve çözme yoluna gittik. İhmali bulunanların ortaya çıkarılması için gerekli başvuruları yaptık.
Bugüne kadar baskınlarda neler ele geçirildi?
Bu baskınlarda onlarca matbaa makinesi, yüz binlerce korsan kitap ve kitap kapağı, binlerce kitap kalıbı ve pek çok matbaa malzemesi ele geçirildi. Fotokopi makinelerine el konuldu.
Bu baskınlarda neler dikkatinizi çekti?
Korsan basan matbaalara, depolara ve satanlara karşı arama ve el koyma kararının zorlukları, yargılama sürecinin hantallığı, korsan kitap işini ‘sevimli’ bir suç olarak gören savcı ve hâkimlerin olduğunu bilen korsancıların rahatlıkları her daim üzücü oluyor. Hakkında korsan yayıncılıkla ilgili 10 davası olan bir adamın bu işi rahatlıkla yapmaya devam etmesi çarpıcı, daha da önemlisi çok acı bir örnek ve sanırım bu sadece Türkiye’de olabilir.
Bu mücadeleye destek için nereye ihbar yapılabilir?
Sokaklarda, üst geçitlerde orijinal kitap bile satılması yasakken korsan kitaplar satılıyor. Bu satışları gören herkes 155’ten emniyet güçlerine ihbar edebilir. Bu noktalardaki korsan satışlara arama kararı gerekmeden emniyet güçleri re’sen müdahale edebilir. Korsan satan, basan ya da depolayan kişileriyse il denetim komisyonlarına ve yayımcı meslek birliklerine ihbar edebilirler.
Tezgah altından korsan çıkıyor
El konulan kitapların başına ne geliyor?
El konulan kitaplar ve diğer unsurlar, il denetim komisyonlarının ve meslek birliklerinin depolarına taşınıyor ve dava sürecinin sonuçlanması bekleniyor. Burada büyük sıkıntı ortaya çıkıyor. Bu davalar en az iki yıl sürüyor ve bu sürede yakalanan her türlü materyal imha edilmek yerine depolarda bekletiliyor. Bu da ciddi bir depolama angaryası ve maliyeti ortaya çıkıyor. Davaların uzamasının, yayıncılar ve yazarlar üzerinde oluşturduğu olumsuz psikolojik etkiyi saymıyorum bile.
Bir kitabın korsan olduğu nasıl anlaşılır?
Kitap piyasa fiyatının çok altındaysa, bandrol yoksa korsandır. Kalitesiz bir baskı, silik yazılar, özensiz bir cilt taşıyan kitaplar da genellikle korsan baskıdır. Bunlar biraz dikkatle kolaylıkla fark edilir. En belirleyici faktör ucuz olmasıdır. Bazı kitapçılar, korsan olmayan kitabı tezgâha koyuyor, siz kitabı almak isteyince alttan korsanını çıkarıp normal fiyata size korsan kitabı satıyor, dikkat!
“Yapacağınız ihbar, sektörümüze katkı olarak dönecektir. Haksız rekabetin son bulacağı, istihdamın artacağı ve kitapların sadece orijinalinin satılacağı günleri beraber inşa etmek en büyük amacımız”
İhbar için:
Türkiye Basım Yayın Meslek Birliği’nin 7/24 olarak 0 530 580 77 99 numaralı telefonuna ve adresine ihbar yapılabilir.
Röportaj: Neşe MESUTOĞLU (Milliyet)
17.02.2014