Türkiye Basım Yayın Meslek Birliği Genel Sekreteri Av. Melahat Boran, Rusya'nın Sesi Radyosu Özel Haber Programı’nda Hayri Çelebi'nin canlı yayın konuğu oldu.
Programda; korsanla mücadelede yaşanan önemli sorunları dile getiren Av. Melahat Boran, güvenlik güçleri ve hukuk camiası ile birlikte korsana etkin darbeler vurulmasına rağmen, bitirilemeyişinin nedenlerini açıkladı.
Canlı yayında RS FM Editörü Hayri Çelebi’nin ‘Türkiye’de korsanın gelmiş olduğu durumu” sormasıyla sözlerine başlayan TBYM Genel Sekreteri Av. Melahat Boran, yapmış olduğu konuşmasında korsanın geldiği noktayı değerlendirdi. 2013 resmi verilerine göre söze başlayan Av. Melahat Boran Türkiye’de yayımcılık sektörünün, 2013 yılında %12 büyüyerek dünyada 13. sırada yer aldığını dile getirerek şunları söyledi: “2013 yılında yapılan korsan baskın sayılarında %10 artma ve yakalanan materyalde ise %20 azalma söz konusu olmuştur. 2013 yılında Türkiye genelinde 5.7 milyon korsan materyal ele geçirilmiştir. Bu veriler korsanla mücadelenin ne kadar etkili hale geldiğini göstermekte ve sektörün büyümesine dolaylı bir etki yapmış olduğunu ortaya koymaktadır.”
İstanbul Anadolu Adliyesi Dergisi’nde Av. Melahat Boran’ın kaleme aldığı “Yayımcılık Sektöründe Korsanla Mücadele” başlıklı makaleyi dile getiren Hayri Çelebi, Melahat Boran’a “siz korsanın bitirilemeyişini 5 başlık altında toplamışsınız. Türkiye’de korsanla sorun nerede? Bununla başlayalım ve 5 başlık altında toplanan nedenleri tek tek alalım sizden’ dedi.
Korsanla etkin mücadelenin kamuoyunda oluşturulacak farkındalığın artırılması ile ilgili olduğunu sözlerine ekleyen Av. Melahat Boran konuşmasının devamında şunları söyledi: “Sonuçta korsanla mücadele arz ve talep meselesi. Biz, Türkiye Basım Yayın Meslek Birliği olarak bu konuda birçok faaliyetlerde bulunduk. «Korsan Alma Hırsızlığa Ortak Olma» projesi kapsamında bastırılan poşetler kamuoyunda farkındalık oluşturulması için ülkenin dört bir yanına dağıtıldı. Ayrıca daha çok korsan ihbarı gelmesi için de 7/24 cevap veren 0530 580 77 99 nolu korsan ihbar hattı tahsis ettik. Tabii yapılan bu çalışmalarımız vatandaşlarımızın daha duyarlı olmasına ve bizlere korsan ihbarları gelmesine neden oldu. Sonuç olarakta biz de doğru yerlere baskınlar gerçekleştirdik.”
Korsanla mücadeleye birçok zorluğa rağmen kararlılıkla devam ettiklerinin altını çizen Av. Melahat Boran, yargılama süresinin uzun olması nedeniyle suç eşyalarının muhafaza ve depolama sorunuyla karşı karşıya kaldıklarını kaydederek “mevcut yasal düzenlemelerde ve uygulamada el konulan suç eşyaları yargılamanın sonuna kadar bekletiliyor. Suç eşyalarının imhası ancak cezaların kesinleşmesi durumunda yapılabiliyor. Ne yazık ki Türkiye’de yargılama süreci çok uzun. Bu süreç 7 yılı bulabildiği için devlet çok büyük depolama ve muhafaza zorluğu yaşıyor ve doğal olarak da devlet maddi olarak yüksek kiralar ödediği için zarara uğruyor” dedi.
TBYM olarak suç eşyalarının imhasının; yargılamanın kesinleşmesini beklemeden bilirkişi kararının açıklanması ve iddianamenin kabulü ile yapılması gerektiğini ifade eden Av. Melahat Boran, bunun nedenini şu sözleriyle ifade etti: “Çünkü korsan kitaplar çok yer kaplayan eşyalar olduğu gibi ve 7 yıl gibi uzun muhafaza edinildiği düşünüldüğünde şu an için çok ciddi sorun oluşturmaktadır.”
Korsanın sorunlarını türlerine göre ayrıldığına dikkat çeken Av. Melahat Boran, bunu şu cümlelerle anlattı: “Birincisi; fotokopi korsancılığı. Bu korsan olarak bile görülmüyor ama sektöre çok büyük zararlar veriyor. Buradaki en büyük sorun suçun şikayete bağlı olmasıdır. Aslında İl Denetim Komisyonları bandrolsüz kitaplar için denetlemeler yapıyor, res’en inceleme yaparken fotokopi çeken mecralara ülkemizde ne yazık ki gerekli denetlemeler yapılmıyor. Teknolojinin gelişmesi ile birlikte fotokopi makinelerinin ve harici disklerin hafızalarında on binlerce eserin yer alabilmesi ve bunların tek tuşla çoğaltılması bu korsanın yaygınlaşmasına sebep oluyor. Yeni medya ile birlikte bu dijital ortamda daha da arttı.
İkincisi dijital korsan: Dijital korsanda da dünyanın çok çok gerisindeyiz. Dijital korsan fiziki korsandan da tehlikeli boyutta ama ne yazık ki bunun şuanda çok farkına varılamadı. Çünkü tek tuşla hiçbir bedel ödemeden kişiler internetin hızının artmasıyla binlerce kitaba haksız şekilde ulaşabiliyor. Maalesef ülkemizde bu noktalara işlem yapmak için hukuki prosedürler çok uzun. Tek tek linkleri yazıyorsunuz, uzun ihtar süreleri var. Savcılıklar bunların erişimlerini engellese yada içeriği kaldırsa bile kısa zaman içerisinde farklı sitede ve farklı link altında yine ihlaller devam edebiliyor. Yani yasa koruyucunun kesinlikle dijital korsan konusunda caydırıcı bir çözüm bulması gerekmektedir.”
Dünyada ihlalleri anında tespit etmek için “Ahtapot Yazılımları’n uyguladığını hatırlatan Av. Melahat Boran, bu yazılımlar kullanıldığı zaman hak sahipleri sizin bu eseriniz olabilir, kitabınız olabilir, müziğiniz olabilir, filminiz olabilir fark etmez bu şurada kullanılıyor uyarısını verdiğiniz zaman ilgili kullanıcıların IP’lerinden yola çıkılarak ve gerekli bildirimler yapılarak bunlara cezalar düzenlenebilir. Ama ne yazık ki, ülkemizde bu kullanımların kişisel kullanımlar kapsamında bir cezasının uygulanamaması bu korsan türünü yaygınlaştırmakta. Yeni tasarıda Peer-to-peer (p2p dosya paylaşımı) paylaşımlarda para cezası verilmesi düşünülüyor ama biz bunu da yeterli görmüyoruz. Çünkü süreçler 1-2 yıl gibi çok uzun. İnanıyoruz ki hükümetimiz ve Kültür Bakanlığımız bu konuda hassas davranırsa ve bunu engellemek isterse engelleyecek kudrete sahip” dedi.
Son olarak birde bandrolsüz kitaplar hakkında bilgi veren Av. Melahat Boran, “eğer bir kitabın arkasında bandrol yoksa bunun kolaylıkla korsan olduğu anlaşılır” diyerek birde kamuoyu tarafından yaygın bilinmeyen bandrollü olduğu halde korsan olan kitaplar hakkından bilgi vererek şunları söyledi: “Kitabın arkasındaki bandroller farklı bir esere ait ya da tamamen sahte bandrol olabiliyor. Yani devletin ürettiği bandroller değil korsancıların ürettikleri gerçek bandrolle ilgisi olmayan bandroller olabiliyor. Şuan bandroller Federasyon tarafından verilmekte ve bir sürü evrakla gerçek hak sahiplerinin kullanılabilmesini sağlamakta. Bandrol sistemi yayıncılar için bir yük olsa da ne yazık ki şuanda Türkiye’de korsanla mücadelede tek enstrüman diyebiliriz. Yani hangi kitaptan kaç tane basıldığını sağlıklı verileri yine biz bandrol sayesinde alıyoruz. Bu yüzden bandrolü de önemsiyoruz.”
Konuşmasının sonunda Telif Hakları Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan yeni bir kamu taslak tasarı çalışmasında yayıncılık sektörü adına uygulamada yaşanan zorlukları dile getirdiklerini ifade eden Av. Melahat Boran, bu taslağı çok önemsediklerini ve acilen yasalaşmasını beklediklerini söyleyerek “bizim bu taleplerimizi Telif Hakları Genel Müdürlüğü tarafından dikkate alınarak çözüm yapılması, ülke kültür hayatımız için çok ama çok olumlu sonuçları olacağına inanıyorum. Korsan bir emek hısızlığıdır. Aslında hepimizin buna sahip çıkması dünyaca bilinen ve tanınan yazarlarımızın artmasına, birçok dile çevrilerek farklı dilde okunan kitaplarımızın çoğalmasına, yayınevlerimizin dünyadan telif alan değil aynı zamanda telif satan olmasına, çeviri kitaplar kadar kendi dilimizle, kültürümüzle, zenginliklerimizle kendi edebiyatımızın can bulmasına katkı sağlayacaktır” dedi.
5.06.2014